Friday 8 April 2011

Article


                            Ni tinin ka ngai che


Annie Sherwood Hawks

Ni tinin ka ngai che
Ni tinin ka ngai che,
I duhzâwng chu;
Ka tih fo theih thin nân,
Min zirtîr la.

tia Pathian kan auhna aw hi ringtute au hla tûr a lo ni reng mai. Pathian Thlarau Thianghlim zirtîrna tel lova kal thiam lo mihringte tân chuan Pathian kaihhruaina tluka duhawm leh thlâkhlelh tûr a awm thei lo a ni.   
    He hla ril leh lungkuai tak hi nu buai thei tak leh chhangchhe tak Pi Annie Sherwood Hawks-i’n, a ni-tin nun hman dân thlir chungin kum 1872–a a phuah a ni a. Annie hi New York khawpuia Hoosick-ah May 28, 1835 khân a lo piang a. Naupang tê a nih lai a\ang rêngin hla phuah thiam tak a ni a. Kum 14 mi lek a nih lai pawhin chanchinbu hrang hrangah hunbi nei takin hla mawi tak tak a lo chhuah tawh \hîn a ni. Hla 400 chuang zet a phuah nghe nghe.
    Kum 1859-ah khân Charles Hawks nên an innei a, fa pathum an nei nghe nghe a. New York khawpuia Brooklyn vêngah an chêng ber a, Dr Robert Lowry-a enkawl Hanson Place Baptist Kohhranah an lawi \hîn a ni. Dr Robert Lowry hi fakna hla phuah thiam leh musician ropui tak a ni a. Pi Annie talent tha tak pawh chu reilotêah a hmu vat a, fakna hla phuah tûrin theihtawp chhuahin a fuih ta sauh sauh a.
    Pi Annie chuan he hla a phuah dân chanchin ngaihnawm tak chu hetiang hian a ziak a:     “Kum 37 ka tlin kum- 1872 June thlaah khân tûk khat chu Ni chhuak a mawi êm êm a. In chhûng sekrek khawiha ka buai êm êm lai chuan thâwklehkhatah ka bulah hian Lalpa chu awmin ka hre ta tlat a. Mite hian an hlim lai leh lungngaih lai hian engati nge Lalpa tel lova an hun an hman theih thin le, tiin ka ngaihtuah a. Ka thinlungah thu a rawn lût zut zut a, ‘Ni tinin ka ngai che’ tih hla hi ka lo ziak chhuak ta a ni”  tiin.
    He hla a phuah hnu lawkah hian an Pastor Lowry-a chu a va entîr a. Dr Lowry-a chuan ropui a lo ti hle mai a, mawi takin a thlûk a siam nghal a,a thunawn hi a belh nghal bawk a. A ngaihdân chuan hla rêng rêng hian thunawn an neih hi a tha ber a ni. Sak rual a awl a, hla a tifamkim a, naupang tân phei chuan a tul a ni, a tih vâng a ni.  He hla hi phuah a nih kum la la hian Cincinnati hmuna National Baptist Sunday School Association inkhâwmpui Hla Buah an chuantîr nghal a. Inkhâwmpui palaite chuan duh takin an sa nghal thup thup mai a ni. Hemi hnu hian zaithiam hmingthang Ira D.Sankey-a chuan an rawngbâwlna hmunah a sa lar a, America leh Britain rama ringtute hla duh ber pâwl a ni ta hial a ni.
    He hla a phuah atanga kum 16 a vei hnuah Pi Annie chu a pasalin a thihsan a. “Ka nunah hian hlohna rapthlâk tak a lo thleng a ni,”  tiin a ziak hial a ni.  Chutianga lungngai taka a awm lai chuan he a hlaphuah hmanga Pathian thlamuanna a chan dân hetiang hian a ziak a:
    “ He hla ka phuah tirh chuan a satu leh ngaithlatute thinlung a khawih viau mai chu mak ka ti hle \hîn a. Mahse ka pasal thihna avânga lungngaihna chhûmin min bawm lai chuan he hla hmang hian Pathian thlamuanna mak tak ka dawn phah ta a ni. Midangte tâna malsâwmna hla a nih ang bawkin Pathianin he hla hmang hian min thlamuan ta a ni,”  tiin.

    He hla thlûk siamtu Pastor Dr Robert Lowry-a hi America ram khawchhak lama Baptist
Dr Robert Lowry
Pastor lar leh ngaihsan hlawh ber pâwl a ni a. March 12, 1862 khân Philadelphia khuaah a lo piang a. A lo puitlin hnu chuan Pastor hna thawkin Pennsylvania, New York leh New Jersey-a Baptist Kohhranahte Pastor hna a thawk kual a. Inenkawlna leh inkaih-hruaina (administration) lama mi thiam, thusawi thiam leh Bible thiam tak a ni a. Rimawi leh Pathian fakna hlate hi a tuipui êm êm a. Kum 1868–a William Bradbury a thih chuan Biglow Publishing Company chuan an lehkhabu chhuaha Music Editor atân an ruat a. Theihtawp chhuaha chu hna chu a thawh avângin music lam a hriat phah ta êm êm a ni. America ram pumpuia Pathian fakna hla tihhmas^wnna kawnga thawh hlâwk ber pâwlah chhiar a nih phah ta hial a ni. Music lamah training mumal nei lo mahse Pathian fakna hla tha leh mawi tak tak kan neih theihna tûrin a thawh hlâwk êm êm a. A kaihhruaina hnuaiah Hla Bu tam tak tihchhuah a ni nghe nghe a. Sunday School-a sak tûr hla tam tak a lo pian chhuah phah ta a ni.
    

Sual thlemna-te avânga lungngaia awm fo thîn kan nih avângin:
    “Ni tinin ka ngai che,
    Min awmpui lang;
    Ramhuaiin min thlemin,
    Min hneh lo vang.”      
            
tiin Pathian tanpuina i dil ang u.   

No comments:

Post a Comment